Bedrijfsoverdracht? Begin tijdig met voorbereiding! De overdracht van uw onderneming is een ingrijpende gebeurtenis. Deze staat bij veel ondernemers de komende jaren voor de deur. Onderzoeken spreken van 75.000 tot 100.000 ondernemingen. Naar schatting tweederde van de ondernemingen worden buiten de familiekring verkocht. De overdracht van een onderneming en de voorbereiding daarvan, is een omvangrijk en gecompliceerd proces. Er zijn dan ook vele argumenten te noemen waarom voor een goede voorbereiding enige jaren nodig zijn. Die investering in tijd en geld zal echter dubbel en dwars worden terugverdiend. Hierna staan we stil bij enkele argumenten voor een tijdige voorbereiding van een bedrijfsoverdracht.
De leiding van de onderneming Bij overdracht binnen de familiekring of aan een reeds bekende persoon (een werknemer bijvoorbeeld) is een duidelijk overdrachtsplan noodzakelijk. Het komt vaak voor dat in deze situaties de opvolger te laat als zodanig wordt ingezet, waardoor de organisatie zich daar niet op kan instellen. Zeker een opvolger uit de familiekring of een werknemer (management buy- out) moet tijdig binnen het bedrijf eigen ruimte krijgen om zich als leider te profileren en waar te maken. Met name voor de vertrekkende ondernemer is het plaatsmaken echter emotioneel niet eenvoudig. Het is dan ook voor alle betrokkenen binnen het bedrijf een proces dat ruim de tijd vraagt. De opvolger moet zich bewijzen als ondernemer met eindverantwoordelijkheid. Dat kan ook tegenvallen. Indien de beoogde opvolger de voortreffelijke tweede man/vrouw is, loopt men bij mislukken een dubbel risico: er is nog steeds geen opvolger en binnen het bedrijf is de positie van de mislukte opvolger vaak ook niet meer houdbaar. De onderneming is dan ook nog de tweede man/vrouw kwijt. Een zeer zorgvuldige stapsgewijze lancering van de opvolger is dus essentieel. Een groot deel van de financiering wordt meestal door het familiekapitaal verschaft. Dit is ook regelmatig bij een management buy out (of management buy in) onvermijdelijk. Daarom dient een tijdige overdracht van de leiding ook het belang van de overdrager en zijn overige familieleden.
De overdragende ondernemer Ook in de privé-sfeer moeten de ondernemer en zijn partner de tijd krijgen om emotioneel zich op de komende verandering in te stellen. Het overdrachtsproces kan alleen goed werken als ook echt de bereidheid bestaat om los te laten. Een tijdig opvolgingsplan is verder nodig om goed zicht te krijgen op het inkomen en vermogen in de periode na overdracht. Bij een gebrek aan inkomen en/of vermogen kan dit leiden tot aanpassing of uitstel van het besluit tot overdracht. Een gebrek aan planning kan bovendien na de overdracht leiden tot een te grote financiële druk op de onderneming. Die druk kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door de affinanciering van de pensioenverplichtingen of de fiscale oudedagsreserve, door terugtrekking van privé-geld uit de zaak of door beëindiging van de holdingfinanciering. Daarbij komt nog de betaling van de koopsom, die voor de financiële kant van de oude dag van de ondernemer en het familievermogen meestal bepalend is. Het opstellen en ook het bancair regelen van alle financiële zaken binnen de familie op een voor iedereen aanvaardbare wijze, kost veel tijd. Verder moet de zeggenschap over het familievermogen worden geregeld, zeker als dat vermogen nog financiële banden heeft met de onderneming. Zaken als testament, familiestichting en familiereglement en andere afspraken moeten worden uitgesproken en vastgelegd.
Waarde van de onderneming Bij een overdracht gaat het om de waarde van de onderneming. Bij verkoop is het optimaliseren van die waarde van groot belang. Het waardedenken richt zich op de driehoek: kasstromen, tijd en risico. De gehele bedrijfsvoering moet worden doorgelicht en maatregelen moeten worden genomen om de uitkomst van die factoren in hun onderling verband te optimaliseren. De koper wil het effect van die maatregelen liever in de praktijk bewezen zien dan dat het in prognoses is meegenomen. Zien is ook hier verkopen! Dit proces kost dus ook enige jaren, maar levert doorgaans veel in waarde op.
Fiscale optimalisering De fiscale structuur van BVs kan voor de overdracht mogelijk niet optimaal in elkaar steken, waardoor die structuur eerst moet worden geherstructureerd voordat tot verkoop kan worden overgegaan. Een herstructurering vergt tijd en kan oplopen tot veelal drie en soms zes jaar. Ook daarmee moet u mogelijk rekening houden bij uw overdrachtsplanning.
Gedwongen overdracht Een regeling voor gevallen van gedwongen overdracht blijkt in de praktijk niet vaak te bestaan. Toch kan een overlijden, arbeidsongeschiktheid of echtscheiding regelrecht continuïteitsbedreigend zijn indien hiervoor geen goede plannen klaarliggen. Zowel de onderneming, als de ondernemer (of zijn nabestaanden) komen dan in een dwangpositie terecht, waarvan anderen kunnen profiteren.
Conclusie Een zeer tijdige voorbereiding voorkomt, zowel bij overdracht binnen de kring van bekenden als aan derden, continuïteitsbedreigende situaties en biedt de beste garantie voor een financieel optimale en ook in alle andere opzichten bevredigende bedrijfsoverdracht. Spreek hierover met uw accountant. Hij is hierin uw vertrouwenspersoon en kan u in dit proces begeleiden en verder de weg wijzen. Aan de inhoud van dit nieuwsitem wordt de uiterste zorg besteed. Accuraed Accountants & Adviseurs aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor de onvolledigheid en/of de onjuistheid of de gevolgen daarvan.